Weer over een schilderij…

Weer een blogpost over het cultureel erfgoed van de Orde van Vrijmetselaren. En weer over een schilderij…

Nee, niet dus over het schilderij van oud-Grootmeester Hermannus van Tongeren. Dat hangt weer terug op z’n oude plek in de Haagse hoofdzetel van de Orde van Vrijmetselaren in Den Haag. Wél schijnt dat de Grootmeester nog altijd liever zíjn portretschilderij op die plek zou zien schitteren. Naar eigen zeggen is de reden daarvoor dat hij vindt dat als vertegenwoordigers van buitenlandse Grootmachten op bezoek komen bij de Orde van Vrijmetselaren in Den Haag ‘ze zien hoe geliefd de Grootmeester is’… (Zie ook PS onderaan).

Hoe of wat dan ook, het gaat nu dus niet om dat schilderij van Hermannus van Tongeren. Nee, het gaat om het eens door de nazi’s geroofde schilderij met een fruitstilleven van de 17e eeuwse schilder Johannes Bosschaert dat door een uiterst bekwaam historicus is teruggevonden en waarvan de Nederlandse staat heeft besloten en bevolen dat het teruggegeven moet worden aan de Orde van Vrijmetselaren.

'Wat wordt het besluit?’ is de titel van de blogpost van alweer 26 september. Daarin stel ik al de nodige vragen. Namelijk: ‘Wie bepaalt nu wat er met dat schilderij gebeurt? Is dat het Hoofdbestuur van de Orde van Vrijmetselaren die daarover dan achteraf verantwoording aflegt aan het Grootoosten? Of bepaalt het Grootoosten wat te doen met het schilderij?'

Vervolgens: 'Onderliggende vragen zijn in deze afweging ook belangrijk om te kennen. Blijft het schilderij hangen in Museum Dordrecht? In bruikleen, zij het dan niet meer van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) aan dat museum in Dordrecht, maar van de Orde van Vrijmetselaren? Of als schenking, waarbij dan wel aan het museumpubliek de herkomst goed toegelicht moet worden?'

En: 'Het schilderij kan natuurlijk ook gewoon naar het Vrijmetselarij Museum in Den Haag. Of geveild worden ten bate van dat Museum Vrijmetselarij, want… Het is namelijk een níet-maconniek object. Aan de andere kant... Het schilderij is wél onlosmakelijk verbonden aan de bestaansgeschiedenis van de vrijmetselarij en de Orde van Vrijmetselaren in Nederland!’

Tijdens een recent regioconvent zou de Grootmeester zich hebben laten ontvallen dat tijdens een eerdere vergadering van het Hoofdbestuur van de Orde van Vrijmetselaren inmiddels het besluit is genomen dat het schilderij in bruikleen in het museum in Dordrecht blijft hangen. Hij zou daartoe zelfs al zijn handtekening gezet hebben…

Wie bepaalt nu wat er met dat schilderij gebeurt? Zelfs díe vraag is het Grootoosten van de Orde van Vrijmetselaren niet gesteld! Is dat omdat het Hoofdbestuur van die Orde denkt dat ze voor een besluit over 'ouwe meuk' geen instemming nodig heeft van haar Grootoosten?

Ik zie het misschien verkeerd, maar... Voorzover ik weet is het Grootoosten nog altijd het hoogste besluitorgaan van de Orde van Vrijmetselaren... Toch? Ergo, het schilderij is dan dus teruggegeven aan het Grootoosten van die Orde en niet aan het Hoofdbestuur ervan... Of niet?

PS: Ik krijg zojuist - een half uur na publicatietijd van deze blogpost - bericht dat het portretschilderij van de Grootmeester toch nog altijd op de plek hangt waar dat van Hermannus van Tongeren eerst hing! Dus iedereen snapt nu inderdaad onmiddellijk hoe zeer geliefd de Grootmeester wel niet is... En ook waarom!