Openheid, participatie en verantwoording

Gepubliceerd op 30 september 2025 om 18:00

Wanneer besluiten genomen worden zonder openheid, kan niemand controleren of de bestuurder/bestuurders hun taken goed en eerlijk uitvoeren.

Wees eerlijk, iedereen weet het... In ieder proces van besluitvorming is transparantie essentieel om vertrouwen te creëren en te behouden én misbruik van macht te voorkomen. Het bedrijven van achterkamertjespolitiek, besluiten nemen achter gesloten en geluidsdichte deuren én van betrokkenen geheimhouding eisen of het hen opleggen, zijn funest voor democratisch bestuur.

Bestuur dat niet transparant is, verliest uiteindelijk elk en daarom ieders vertrouwen. Dit ondermijnt vervolgens de legitimiteit van dat bestuur en dat leidt meestal tot onrust of protesten. Open besluitvorming daarentegen stimuleert de inbreng van verschillende meningen, visies en kennis, wat de kwaliteit van besluiten verhoogt. Democratisch bestuur is daarom gebaseerd op openheid, participatie en verantwoording.

Wie daarover compleet anders denkt, is Niccolò Machiavelli (3 mei 1469 - 21 juni 1527). Ga in de geschiedenis op zoek naar invloedrijke ideeën over bestuur en macht, u komt onvermijdelijk bij hem uit. Wikipedia noemt hem ‘een Italiaanse diplomaat, politiek filosoof, militair strateeg, historicus, dichter, toneelschrijver en humanist gevestigd in Florence tijdens de Italiaanse renaissance’. Maar boven dit alles, is hij met name de notoire schrijver van 'Il Principe - De Vorst', dé inspiratiebron van talloze dictators en hun handlangers, die sinds de uitgave van dat boek (1532) gretig zijn weerzinwekkende principe overnemen, namelijk dat het doel de middelen heiligt.

De Machiavelliaanse theorie, Machiavellisme genoemd, stelt dat een leider inderdaad álles mag doen, inclusief het overtreden van dan heersende moraal en geldende (democratische) wetgeving, om macht te verkrijgen of te behouden. Een leider moet - zo schrijft hij - ‘strategisch zijn als een leeuw en sluw als een vos om zijn doel te bereiken’. Zijn filosofie is dat het bereiken van het gewenste resultaat belangrijker is dan de ethische implicaties van de gebruikte middelen daartoe. Middelen zoals gesloten deuren, geheimhouding eisen en opleggen én achterkamertjespolitiek.

Maar besluiten die op die manier tot stand komen, zijn moeilijk of niet te toetsen. Dus ook niet of het eenzijdige en/of onrechtmatige beslissingen zijn. En ook niet of die beslissingen wel representatief zijn voor de te behartigen belangen van de betrokkenen. En daarom is het dus belangrijk dat besluitvormingsprocessen zo openbaar, zo inclusief en zo controleerbaar als mogelijk dienen te zijn.

Machiavelli is het daarmee absoluut niet eens. Wie nog meer?

Ach, weet u…

Ik ben blij dat vrijmetselaren nooit verloren lopen in het duister als het licht eens niet schijnt omdat ze weten waar de lichtschakelaar zit om alles weer helder te verlichten. Zelfs machinaties à la Machiavelli leggen het daartegen uiteindelijk af, toch?

 

Reactie plaatsen

Reacties

Albert Koeman
2 maanden geleden

"Very few people really care about freedom, about liberty, about the truth, very few. Very few people have guts, the kind of guts on which a real democracy has to depend. Without people with that sort of guts a free society dies or cannot be born."

Diogenes van Sinope
2 maanden geleden

Machiavelli sprak: de mens is broos,
macht is geen doel, slechts middel,
wijsheid is de ware kroon.

Zo ook in onze Orde,
waar het Hoofdbestuur de last draagt:
tussen traditie en toekomst,
tussen strengheid en mildheid,
tussen rede en hart.

Geen heerschappij, maar dienstbaarheid.
Geen angst, maar respect.
Geen macht, maar verantwoordelijkheid.

In hun handen ligt het kompas,
dat ons bouwwerk staande houdt
te midden van de stormen der tijd.

Broeders, mede door de ALEP motie, die trouwens op 25 oktober besproken wordt met de loges die hem ondertekend hebben, en waarvan ik er vanuit ga in lijn met de aangenomen motie, we ook snel als GO een verslag zullen ontvangen (transparantie), kan het toch niet anders zijn dat het HB alleen in de lijn van dienstbaarheid, respect en verantwoordelijkheid haar rol op zich neemt om ware harmonie te bereiken (meerklankig geluid) , en verre blijft van macht, het zaaien van angst, on-transparantie en het nastreven van monotonie. Dat kan toch niet de handelswijze zijn van een Vrijmetselaar, laat staan een lid van het HB zijn. Ik zou me iig dan wel even achter de oren krabben als ik weer eens voor een spiegel zou staan............... en meer.

Hans
2 maanden geleden

Zou dat waar kunnen zijn wat Diogenis schrijft?

Realist
2 maanden geleden

Waarde Br∴ Hans je weet toch dat Diogenes een cynicus was.
Of moet ik je ervan verdenken ook een cynische opmerking te maken.😇
Maar je kent toch ook de uitdrukking een vos verliest wel z’n haren maar niet zijn streken?

Hans
2 maanden geleden

Het middelste